Ֆինանսական ճգնաժամը հարվածեց բոլորին, և մեր երեխաները նույնպես պետք է հասկանան, թե ինչ է դա: Մեր օգտատերերից՝ Լյուբով Վսոցկայան պատմում է, թե ինչպես է որդին արձագանքում իր ցանկությունների զսպման անհրաժեշտությանը: Այն էլ երկար ժամանակ:
Որդիս 8 տարեկան է և այդ տարիների ընդացքում որդիս երբեք չի իմացել փողի հետ կապված խնդիրների մասին: Չեմ կարող ասել, որ մենք նրան շատ էինք երես տալիս, բայց չէինք էլ մերժում նրա որևէ ցանկությունը: Մենք կարող էինք մի խորտիկ ուտել դպրոցի սրճարանում կամ դասարանում, նրան տանում էինք վճարովի դասերի, թատրոնների տոմսեր էինք գնում ամենալավ տեղերում, անընդհատ թարմացնում էինք նրա տնային գրադարանը և այդպես շարունակ:
Ամեն ինչ սկսվեց փոխվել մոտ մեկուկես տարի առաջ: Նախ, բավականին մեծ վարկ, որն առաջին անգամ մտավ մեր կյանք, տեղափոխվեցինք նոր բնակարան և ստիպված կատարեցինք վերանորոգումներ: Այնուհետև տնտեսական ճգնաժամը հարվածեց ամուսնուս գործնական հարաբերություններին և ֆինանսական հարված հասցրեց մեզ: Կարծես տորթի վրայի բալը դարձավ համաճարակ։
Ամուսինս արդեն մեկուկես ամիս նստած էր տանը, դրա համար ստանում էր աշխատավարձի կեսը, ինչը բավարար չէր նույնիսկ վարկի վճարումների համար: Խնդիրները շատանում էին: Ես աշխատում եմ հեռակա կարգով, բայց իմ աշխատավարձը նույնպես անկայուն էր` այսօր կար, իսկ վաղը`չէ:
Արդյունքում մեր մոտ գումարը բավականացնում էր միայն մթերք գնելու համար: Եթե որևէ ֆորսմաժորային իրադարձություն տեղի ունենար, պետք է ընկնեինք պարտքի տակ, իսկ ես չեմ էլ ցանկանում մտածել այդ ուղղությամբ։
Բայց ամուսինս և ես դեռ հիշում ենք 90-ականներ՝` ճգնաժամը և հիմա էլ դիմանում ենք այս խնդիրներին: Բայց որդիս` նրա համար ահավոր դժվար է, սովոր լինելով ակտիվ, առանց խնդիրների կյանքի, նույնիսկ մինչև կարանտին, չէր հասկանում, թե ինչու էին ծնողներն ավելի ու ավելի շատ ասում. «Մենք դա չենք կարող գնել», «Մենք դրա համար փող չունենք»:
Սկզբում մենք պատճառներ էինք հորինում երեխայի քմահաճույքները չկատարելու համար։ Հետո ամեն ինչ ավելի բարդացավ, տղան արդեն փոքր չէր, լսում և բավականին ճիշտ մեկնաբանում էր մեր խոսակցությունները: Կարանտինից առաջ վերջին ամիսը բարոյապես դժվար էր:
Մարտ ամսին մենք միշտ տոմսեր էինք վերցնում` ամռանը ծով գնալու համար: Այս տարի ձգեցի մինչև վերջ.
— Մայրիկ, տոմսերը գնե՞լ ես,֊ գրեթե ամեն օր որդիս անհամբերությամբ հարցնում էր: Ինչ-որ պահի ես պարզորոշ բացատրեցի.
Ամենայն հավանականությամբ այս տարի ծով չենք գնա և առաջիկայում այդ հարցը հաստատ չի լուծվի: Երեխան, իհարկե, վշտացած էր, ցավալի էր նայել նրան` աղաղակեց, անհանգստացավ: Մի քանի օր անց ես վերադարձա նույն խոսակցությանը:
<< Դե, լավ , ճիշտ է, մայրիկ: Մենք կարող ենք լավ հանգստանալ տանը: Մենք գնալու ենք դեպի բնություն, դեպի լիճ: Դուք պարզապես խոստացաք գարնանը ինձ գնել երկկողմանի նոր հեծանիվ, հայրիկը վերջապես ինձ կսովորեցնի վարել »:
Այնուհետև նրան սպասեց թիվ երկու հարվածը: Հիմա ես չեմ կարող հեծանիվ գնել: Անհրաժեշտ է համբերատար լինել:
Այդ պահին տղան պայթեց: «Ես չեմ ուզում դիմանալ, ինչու պետք է համբերեմ», — բացականչեց նա:
— Ոչինչ չի կարելի. Սրճարանն անհնար է, նոր խաղն անհնար է, հեծանիվ չի թույլատրվում: Միայն սովորել և կարդալ, ես չեմ վերցրել ձեր վարկերը, ինչու չեմ կարող որևէ բան անել »:
Ի՞նչ կարող եմ ասել. Որդիս ուզում էր ապրել սովորական կյանքով և ոչ մի դժվարություն չի ցանկանում տեսնել: Նա ցանկանում էր, որ իր մանկությունը լինի անհոգ և առանց ֆինանսական խնդիրների: Նա դեռ երեխա է: Ես հիանալի հասկանում եմ նրա հույզերը: Նույնիսկ մեծահասակները դժվարանում են գոյատևել նման իրավիճակներում: Ես նույնպես շատ կցանկանայի պառկել և բղավել.
«Ես աղջիկ եմ, ունեմ թաթեր, չեմ ուզում որևէ բան անել»: Բայց ես իրավունք չունեմ դա անելու: Այս հիստերիայից հետո որդիս կախվել էր փողից: Սկզբում նա թափեց և ուշադիր հաշվեց իր հավաքած գումարը, բերեց տվեց ինձ և խնդրեց տոմսեր գնել այդ գումարով:
Ես վերադարձրեցի խնայողությունները նրան, բացատրեցի, որ դա բավարար չէ: Նա պնդում էր, իսկ ես հրաժարվեցի: Հետո նա եկավ ասելու, որ իրեն ծննդյան օրվա կապակցությամբ նվերներ պետք չեն և պետք չէ որևէ բան տոնել (ծննդյան օրվան գրեթե կես տարի կար): Արցունքն աչքերին նա բարձրաձայնեց «ճիշտ» մտքեր։
Սկսեց հեռախոսով բացատրել տատիկին, թե ինչու չենք կարողացել գնալ նրա մոտ: Մեծահասակներիս խոսքով՝ կան հանգամանքներ, խնդիրներ փողի հետ կապված: Նա տատիկին գրեթե հասցրեց սրտի կաթվածի: Հետո գումար խնդրեց. «առնվազն երկու հարյուր ռուբլի մեկ գրքի համար», «գոնե վերջին անգամ սնունդ պատվիրենք»:
Եվ այս ամենը այնպես, որ սիրտիցս արյուն էր գալիս. <<Խեղճ երեխան զրկվեց կյանքի վերջին ուրախություններից>>: Եվ հետո անիծեց կարանտինին: Գնալու ոչ մի տեղ էլ չկար, ոչ միայն նրանց համար, ովքեր փող չունեն, այլ առհասարակ բոլորի համար: Ինչ-որ մեկը կարող է նեղվել, բայց ես ուրախ էի և հիմա հուսով եմ, որ փակ հասարակական վայրերի ժամանակահատվածը կշարունակվի առնվազն ևս երկու ամիս: Քանի որ համաճարակի դժվարությունները իմ երեխան չի տեսնում, նա չի անցել իննսունականների միջով,որը պարզվեց, ավելի հեշտ էր, քան գումարի հետ կապված խնդիրները:
Իսկ ինչպե՞ս եք վարվում դուք` այս կարանտինային իրավիճակում, զրուցու՞մ եք ձեր երեխաների հետ, որպեսզի նրանք էլ չընկճվեն և ձեզ հետ մլիասին հաղթահարեն բո
