Այս ամենը նման չէր Մոսկվայի բնութագրերին
Միջազգային մամուլի հրապարակումները ինտենսիվ կերպով շարունակում են վերլուծել հայկական հեղափոխության պատճառները: Ուշագրավ, եթե չասենք՝ սենսացիոն բացահայտումներով է հանդես եկել BBC-ն:
Ծավալուն հոդվածում նախ նշվում է, որ Կրեմլը զուսպ արձագանքեց Երևանում տեղի ունեցող իրադարձություններին` չհամեմատելով դրանք թավշյա հեղափոխությունների հետ: Ինչո՞ւ և ի՞նչ դեր այս անգամ խաղաց Մոսկվան, ըստ aravot.am-ի նման հարցադրում է արել BBC-ի ռուսական ծառայությունը` «Պուտին և Փաշինյան. ո՞վ բաց թողեց հայկական հեղափոխությունը Կրեմլում» խորագրով հոդվածում, որը ներկայացնում ենք ստորև:
Պուտինը մայիսի 8-ին շնորհավորել էր Հայաստանի նոր վարչապետին ընտրվելու կապակցությամբ, իսկ ցույցերի ժամանակ, որոնց առաջնորդը Փաշինյանն էր, զերծ էր մնացել գնահատականներ տալուց: Կրեմլն այնքան էր փորձում ընդգծել, որ չեզոք վերաբերմունք ունի երևանյան իրադարձությունների հանդեպ, որ մեկնաբանեց «Ռոսնեֆտ»-ի մամլո քարտուղար Միխայիլ Լեոնտևի հայտարարությունը, որը Հայաստանում իշխանափոխությունը համեմատել էր Ուկրաինայում տեղի ունեցած իրադարձությունների հետ և Հայաստանին համարել «բեռ» Ռուսաստանի համար:
Հայտարարությունները «անհաջող են և անհարմար», ոչ մի ընդհանուր բան չունեն Մոսկվայի պաշտոնական դիրքորոշման հետ` անցած շաբաթ հայտարարեց Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի մամլո քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը: Ավելի ուշ Լեոնտևը երկրի ղեկավարությանը պաշտոնական ներողություն ուղարկեց իր խոսքերի համար: Ռուսական հեռուստաալիքները ևս չքննադատեցին երևանյան ցույցերը և դրանց առաջնորդին, իսկ Պուտինը ցույցերը որակեց որպես «Հայաստանի ներքին գործ»:
Ահա հոդվածում գալիս են այն եզրակացության, որ այս ամենը նման չէ այն բնութագրերին, որոնք Ռուսաստանը տվել է Վրաստանում տեղի ունեցած «վարդերի հեղափոխությանը» կամ 2014թ. Ուկրաինայի «Եվրոմայդանին», որից հետո ապաստան տվեց նախկին նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչին, բռնակցեց Ղրիմը և դարձավ հակամարտության մասնակից երկրի արևելքում: Պուտինը Փաշինյանի հետ հանդիպեց Սոչիում ԵԱՏՄ-ի գագաթնաժողովի շրջանակում և ասաց, որ Ռուսաստանի և Հայաստանի համագործակցության «շատ լավ արդյունքները պետք է ոչ միայն պահպանել, այլ կրկնապատկել»: Ինչո՞վ է պայմանավորված նման բարեհաճությունը «թավշյա հեղափոխության» արդյունքի հանդեպ:
Ովքեր են զբաղվել հեղափոխությամբ
Նախագահի վարչակազմի նախկին աշխատակիցը, որը լիազորված չէ մեկնաբանություններ տալ ԶԼՄ-ներին, BBC-ին ասել է, որ Հայաստանի հետ հարաբերությունների գործառույթները համակարգել են միանգամից մի քանի պետական մարմիններ, հիմնականում արտասահմանյան երկրների հետ միջտարածաշրջանային և մշակութային կապերով զբաղվող նախագահի վարչությունը` Վլադիմիր Չերնովի գլխավորությամբ: «Նման իրավիճակներում, ինչպիսին ստեղծվել էր Հայաստանում, սովորաբար ուղարկում են գործակալներ: Չերնովի վարչության դեպքում սովորաբար մեկնում է նրա տեղակալը: Բայց նրանք հիմնականում հենվում են դեսպանատան կարծիքի վրա»,-ասել է BBC-ի զրուցակիցը: Երկրորդ զրուցակցի խոսքով, որը ևս ծանոթ է Չերնովի վարչության աշխատանքի հետ, իրականում Հայաստանի մասին տեղեկատվության հավաքագրմամբ, համակարգմամբ, վերլուծությամբ վարչությունում զբաղվել է ընդամենը մեկ մարդ:
Մոսկվայի կողմից հայ-ռուսական հարաբերությունների հարցով հիմնական աշխատանքը տարվել է ՌԴ ԱԳՆ-ի գծով` ասել է BBC-ին հայտնել է մեկ այլ զրուցակից: Վերջինս խոսքով` այս ամենը զարմանալի է, քանի որ ԱՊՀ մյուս երկրների դեպքում միջազգային համագործակցության հարցով որոշումներ կայացրել է նախագահի աշխատակազմը: Հայ-ռուսական հարաբերություններով զբաղվել է նաև Անվտանգության Դաշնային ծառայությունը, Ռուսաստանի Անվտանգության խորհուրդը` քարտուղարի տեղակալ Ռաշիդ Նուրգալիևի գլխավորությամբ` պատմել է նախագահի աշխատակազմի նախկին աշխատակիցը: Նրա կարծիքով տեղի ունեցածի մասին տեղեկատվություն ունեցել է նաև Ռուսաստանի Գերագույն շտաբի գլխավոր վարչությունը` Գյումրիում ռուսական ռազմաբազայի պատճառով:
Սարգսյանը չկարողացավ համոզել Մոսկվային չկնքել ԼՂ կարգավորման տարբերակը
BBC-ի կողմից հարցված հայ փորձագետները, քաղաքական գործիչները միակարծիք են այն հարցում, որ Մոսկվայի և Երևանի հարաբերությունները մեծ հաշվով կառուցվել են Պուտինի և Հայաստանի նախկին ղեկավար Սերժ Սարգսյանի անձնական շփման միջոցով և պահպանվել են «հովանավոր-ենթակա» սկզբունքով: Նրանք կարծում են, որ դա էլ դարձավ հեղափոխության թեկուզ ոչ հիմնական, բայց կարևոր նախապայման:
Ինչպես նշում է Telegram-ում «Բաղրամյան 26» ալիքի հեղինակը, Կրեմլը միշտ չէ, որ հաշվի է առել հայերի շահերը, վառ օրինակ է հանդիսանում ռուսական զենքի վաճառքը Ադրբեջանին: Երևանում կարծում են, որ գործարքը սպառնում է Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի անվտանգությանը, բայց Սարգսյանը չկարողացավ համոզել Մոսկվային չկնքել այն: 2016թ. ապրիլին Ղարաբաղում գրանցվեց ռազմական բախում, որը «Բաղրամյան 26»-ի հեղինակի կարծիքով տեղի ունեցավ տարածաշրջանում ռազմական հեղաշրջման խախտման պատճառով:
Հայ միլիարդատերերն են համոզել Սարգսյանին հանձնել իշխանությունը
Ռուս նախագահի վարչակազմին մոտ կանգնած BBC-ի զրուցակիցը պնդում է՝ Հայաստանում ծավալվող իրադարձություններում մեծ դեր են խաղացել հայկական ծագում ունեցող ռուս գործարարները, մասնավորապես «Տաշիր» ընկերությունների նախագահ Սամվել Կարապետյանը և «Ավիլոն» ընկերության համասեփականատեր Կամո Ավագումյանը:
«Հարցը նրանց անձնական շահի մեջ չէ, պետք էր որոշակի լուծումներ ընդունել, իսկ Հայաստանում շատ բան արվում է մարդկանց ազդեցությամբ, որոնք գտնվում են Մոսկվայում, քանի որ Հայաստանի բյուջեն կապված է նրանց հետ, գումարած յուրաքանչյուրը բիզնես շահեր ունեն Հայաստանում, նրանց մասնակցում են էլիտայի կազմավորմանը, ազդում խորհրդարանական ընտրությունների վրա»,-ասել է նախագահի աշխատակազմին մոտ կանգնած աղբյուրը: Նա կարծում է, որ մոսկվայաբնակ հայ միլիարդատերերն են համոզել Սարգսյանին հանձնել իշխանությունը:
Ինչու Սարգսյանին չպահեցին
Բողոքի ալիքների ճնշման տակ հրաժարական տված Սերժ Սարգսյանը Վլադիմիր Պուտինի վաղեմի ընկերն է, Ռուսաստանի մոտ դաշնակիցը և ռազմավարական գործընկերը: Բայց Մոսկվան հրապարակավ չպաշտպանեց նրան:
Կրեմլը ճիշտ եզրահանգումներ արեց ոչ վաղ անցյալից, մասնավորապես, Ուկրաինայի իրադարձություններից՝ պնդում է ռուս աղբյուրը: Նրա խոսքով՝ Ռուսաստանը սպասողական դիրքում է: Նա նաև ասել է, որ Կրեմլում այդպես էլ չեն սովորել աշխատել ռազմավարական գործընկերների հետ հետխորհրդային տարածքում: Աղբյուրի խոսքով՝ Սարգսյանը այլ ելք չուներ, եթե հրաժարական չտար, արդյունքում ստիպված կլիներ մեկնել արտասահման: «Նրան դաժան կտապալեին»:
Մետաքսյա Շալունց